Rusya işgali ve farklı gruplaşmalar… Rusya’nın Ukrayna’yı işgali dünyadaki ekonomik ve siyasal kümeleşmeler üzerinden yeni bir de-globalizasyon daveti yapmakta. Ülkelerin sivil savunma, siber güvenlik, global dominasyon üzere ögeleri göz önünde bulundurduğu bir ortamda iki kutuplu dünyanın 1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonraki globalizasyon trendini çatırdattığını söylemek mümkün olsa da, çatırdamalar için bundan birkaç sene öncesine gitmek gerekiyor.
De-globalizasyonun referansları, global ticaret… Trump’ın seçim kampanyasını, vaatlerini, icraatlarını hatırlayalım. ABD’yi global ticaret birliklerinin içinden çekmek ve çok uluslu mutabakatları revize ettirmek, yurtdışındaki üretimi ülke içine yönlendirmek istemek ve Amerikan mallarının global mal ticareti içindeki yükünü yine artırmaktır. Lokal üretim ve lokal istihdam görünüşte ülke çıkarları için olsa da, dünyada o devirde artan göçmen kaynaklı badireleri da eklediğimiz vakit ulusal, toplumsal, ekonomik açıdan çok boyutlu bir içe dönme stratejisini kapsıyordu. Ekonomik entegrasyona darbe indirme potansiyeli olan bu eğilim, ticaret savaşları ve Covid ile de yeni boyutlar kazandı.
Güvenlik, yaptırımlar tesiri, ekonomik savaş… Son halka Rusya işgalinin akabinde uygulanan yaptırımlar ve küresel ekonomik tertipten soyutlama gayretleridir. Batılı ülkelere ve onların desteklediği tampon bölge devletlerine nazaran Rusya bir güvenlik tehdidi. Bu tehdidin elemine olması ve siyasi manada geri çekilmesi için de ekonomik çökertme stratejisi kaidedir. Finans sisteminin dışına çıkarılan Rus varlıkları, Rus mallarının ithalatının yapılmasının yasaklanması, Rusya’nın güç ve doğal kaynaklar piyasasından silinmesi için ambargoların uygulanması bu ekonomik cezalandırma tekniklerinin ana sınırlarını oluşturuyor. Dünyadaki tedarik ağlarının bu kadar işlemez olduğu bir ortamda, bu yaptırımların birçok iktisat ve global ticaret hacmi için küçülme tesiri yaratması tehlikesinden bahsetmek gerekir.
Sonuç? Trump periyoduyla birlikte trend olan globalleşmeden uzaklaşma, dünyadaki liberalleşme eğilimlerinin yine güç tercihleriyle ön plana çıktığı, pandeminin patladığı ve global ticaretin ziyan gördüğü bir periyotta globalleşmeye dönüş kademesindeydi. Fakat ekonomik bütünleşme geri dönülemez bir noktadadır ve her ülke dünya sistemine ayak uydurmak ve uzmanlaşma sağlamak için üretilen teknolojileri kullanmak zorundadır. Dünyadaki arz ezası ve yüksek nakliye maliyetleri, ticaret pürüzlerinin hafifletilmesini gerekli kılıyor. Bu nedenle, 2000’li yıllardaki gümrük manileri, 2020’lerde “kazan-kazan” stratejisi için indirilecektir. Daralan ticaret hacminde “sıfır toplamlı oyun”a girmemek için ikili çıkarlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı