Bölgesel jeopolitik krizler… Rusya’dan gaz alımını durduran ülkeler aşikâr bir blok oluşturmaya başlamışken, birçok jeopolitik olarak karışmaya müsait olan bölgelerin de Rusya-Çin ve ABD karşı blokları ortasında istikrar tutmaya çalıştıkları gözlemleniyor. Bu durumlar, bölgesel siyasi gelişmeler açısından da değerli yer tutuyor. Kelam konusu istikrarlar, hem güç fiyatlarında özel dampingler, hem de bölgesel çıkarlarda büyük güç dengelerinden fayda sağlamak ismine birtakım ülkelerin de yer seçmesine neden oluyor. Ülkelerin jeopolitik tercihleri, iç siyasi karışıklığa da taban hazırlama potansiyeli açısından bölgesel riskleri de tetikleme ihtimaline sahip.
Güney Asya istikrarı, Hindistan – Pakistan… 1947’de İngiliz sömürgeciliğinden bağımsızlık kazanıldığından beri Hindistan – Pakistan ilgileri problemlidir. Bölgesel toprak uyuşmazlıklarından, din farklılığına kadar birçok mevzuda karşı karşıya olan bu iki ülke, sahip oldukları nükleer ve askeri güçle de birbirleri açısından güvenlik tehdidi oluşturma eğilimindeler. 5 Nisan tarihli Makro Perspektif’te Hindistan’ın Rusya ve Çin bağları içindeki duruşuna değinmiş ve jeostratejik konumlanmasından hem siyasi, hem de coğrafik olarak bahsetmiştik. Sırada Hindistan’ın hasmı Pakistan var. Ülke son günlerde kıymetli bir siyasi karmaşa içinde. 2018’den beri Başbakan olan Imran Khan, kendisine karşı muhtemelen muvaffakiyete ulaşacak olan gensoru oylamasını bloke ederek olayı üst mahkemeye taşıdı. Tıpkı vakitte gensoru oylamasına Amerikan müdahalesi olduğunu söyleyerek, anti-Amerikan propaganda ile erken seçimde halk takviyesini de artırma niyetinde.
Khan, politik olarak Rusya – Çin bloğuna daha yakın ve ülkenin siyasetini her vakit belirleyen ordu, diplomatik olarak ABD’den uzaklaşma konusunda Başbakan’a karşı bir duruş sergiliyor. Khan, en son Afganistan’daki durum için ABD’yi suçlayan telaffuzlarda bulundu, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini kınamadı ve Putin’le görüştü. Khan’ın erken seçimi kazanması, ülkenin Rusya’ya müttefik olmasına neden olacağı üzere, mümkün bir darbe ihtimalini de artırır. Ülke birebir vakitte IMF kredi dilimlerinin kalan ödemelerini bekliyor ve IMF de kalan ödemeler için yeni hükümetin kurulmasını beklemekte. Temerrüt riski arttığından IMF fonlaması çok değerli.
Sonuç? Ukrayna savaşı kaynaklı politik instabilite, birçok ülkenin iç ve bölgesel sıkıntılarına da yer hazırlayacağı üzere, bölgesel çıkarlar ve toprak uyuşmazlıklarında Rusya-Çin yahut ABD-Batı kamplarında yer seçmelerine neden oluyor. Olağan en çarpıcı sonuç, Rusya krizinin yol açtığı ekonomik problemlerin başta enflasyon olmak üzere birçok kronikleşmeye müsait ekonomik sorunu körüklediğidir. Bu, bilhassa toplumsal olaylara yatkın olan instabil ülkelerde de siyasi risk yaratıyor. Toplum, alım gücü düştükçe ve temel gereksinimlere erişimi zorlaştıkça bu tip toplumsal patlamalara müsait hale gelebiliyor. Tarihi siyasi karışıklıklarla dolu ülkelere bu nedenle dikkat etmek lazım.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı