Glüten proteinine bağışıklık sistemi tarafından verilen olağandışı karşılık sonucu ortaya çıkan çölyak hastalığı, hayat kalitesini olumsuz etkiliyor. Hastalığın genetik olarak hassas şahıslarda her yaşta ortaya çıkabildiğini belirten uzmanlar, kimi bireylerde yıllarca hiç belirti vermemesi yahut çok hafif seyretmesi nedeniyle uzun yıllar fark edilemeyebildiğini tabir ediyor. Uzmanlar, tüm dünyada çok yaygın görülen çölyak hastalığının tedavisi için ömür uzunluğu buğday, arpa, çavdar ve yulaf tahıllarında bulunan glütenden uzak sıkı bir diyet uygulanmasını tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Dahiliye Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, dünyada yaygın olarak görülen çölyak hastalığı ile ilgili değerlendirmelerde bulundu ve tavsiyelerini paylaştı.
Glüten ince bağırsak dokusuna ziyan veriyor
Çölyak hastalığını buğday, arpa, çavdar, yulaf üzere tahıllarda bulunan glüten proteinine bağışıklık sistemi tarafından verilen olağandışı cevap sonucu ince bağırsak emilim bozukluğu görülmesi olarak tanımlayan Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, “Bu hastalık genetik olarak hassas şahıslarda her yaşta ortaya çıkabiliyor. Glüten, çölyak hastaları tarafından tüketildiğinde bağışıklık sistemi tepki göstererek ince bağırsak dokusuna ziyan veriyor. İnce bağırsaklarda bulunan emilim yüzeylerinde kayıplar meydana geliyor, bu kayıplar nedeniyle de beden için gerekli olan vitamin ve minerallerin emilimi büyük oranda azalıyor.” dedi.
Yıllarca hiç belirti vermeyebiliyor
Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, çölyak hastalığının hastaların tümünde tıpkı belirtileri göstermediğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Hastalık birtakım bireylerde yıllarca hiç belirti vermez yahut çok hafif seyredebilir. Bu sebeple kişi çölyak hastası olduğunu uzun yıllar fark etmeyebilir. Birtakım şahıslarda ise ek besine başlanılan çocukluk periyodundan itibaren hayat kalitesini etkileyen birçok şikayet olabilir. Bu şikayetler hazımsızlık, bulantı, kusma, ishal, halsizlik, yorgunluk, kilo kaybı, büyümede gecikme, uzunluk kısalığı, ölçü olarak fazla, sık ve makus kokan gaita, ödem, deri üzerinde kanamalar, kansızlık, kemik ve eklem ağrısı, kemik erimesi, karaciğer ve safra yolları hastalıkları, depresyon, anksiyete, periferik nöropati (ellerde ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma ), bayanlarda adet düzensizliği, kısırlık, tekrarlayan düşük, ağız içinde yaralar ve A,D,E,K üzere yağda eriyen vitaminlerin eksikliğine bağlı birçok sistemi etkileyen bulgular halinde olabilir.”
Çölyak bütün dünyada çok yaygın görülüyor
Çölyak hastalığının yapılan çalışmalarla bugün bütün dünyada çok yaygın olduğunu vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, “Farklı toplumlarda ortalama yüzde 0,3-1 civarında görüldüğü biliniyor. Hasta insanların 1. derece yakınlarının çölyak hastalığına yakalanma mümkünlüğü yüzde 10 civarındadır. Çölyak hastalığı teşhisini koymak için doktor tarafından kanda glütene karşı antikor düzeyini ölçen testler isteniyor. Şayet bu antikorlardan en az birisi müspet olursa gastroskopi ile ince bağırsaktan biyopsi alınması planlanmalıdır. Çölyak hastalığının kesin tanısı ince bağırsak biyopsisi ile konuyor.” diye konuştu.
Tek tedavisi glütenden uzak durmaktır
Çölyak hastalığının tek tedavisinin ömür uzunluğu buğday, arpa, çavdar ve yulaf tahıllarında bulunan glütenden uzak sıkı bir diyet uygulamak olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, “İşlenmiş besinlere buğday eklendiği için bu cins eserlerin birçoklarında glüten bulunur. Hasebiyle glütene karşı hassaslığı olan şahısların bu tıp eserleri tüketmeden evvel paketin gerisindeki ihtarlara dikkat etmesi gerekiyor.” dedi.
Çölyak hastaları hangi besinleri inançla tüketebilir?
Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, çölyak hastalarının itimatla tüketebilecekleri glüten içermeyen besinleri şöyle paylaştı:
Tüm zerzevat ve meyveler,
Tüm bakliyatlar (kuru fasulye, nohut, mercimek, soya fasulyesi vb.),
Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar,
Şeker çeşitleri (pudra, toz şeker, kahverengi şeker),
Su, meyve suları, kahve, siyah çay ve bitki çayları,
Yumurta, zeytin,
Bal, reçel, pekmez,
Et, balık, tavuk, (bu eserler katkılı olmadıkları üzere daha evvel unla kızartılmış bir yağda kızartılıp sürece tabi tutulmamalı),
Una batırılmamış konserve çeşitleri,
Mısır, pirinç, patates üzere besinler ile birlikte unları, sütlaç, muhallebi,
Kestane unu, nohut unu, soya unu,
Meskende çekilmiş inançlı baharatlar.
Hibya Haber Ajansı