Tüketici fiyat endeksi Şubat ayındaki %7,9’luk yıllık artışın akabinde Mart ayında bir evvelki yıla nazaran %8,5 arttı. Manşet enflasyon göstergesi, bir evvelki aya nazaran %1,2 artarak 2005’ten bu yana en büyük dönemsel artışı kaydetti. ABD tüketici fiyatları Mart ayında 1981 sonundan bu yana en yüksek artışını gerçekleştirerek, Fed’in gelecek ay faiz oranlarını yarım puan artıracağı beklentilerini destekledi. Piyasa beklentisi, TÜFE’nin bir yıl öncesine nazaran %8,4 ve Şubat ayına nazaran %1,2 artması istikametindeydi.
Alt kalemlere bakacak olursak; Akaryakıt, barınma ve besin endekslerindeki artışlar, mevsimsellikten arındırılmış tüm kalemlerdeki artışa en büyük katkıyı yaptı. Akaryakıt endeksi Mart’ta %18,3 arttı ve aylık artışın tüm kalemlerinin yarısından fazlasını oluşturdu; başka güç bileşeni endeksleri de arttı. Güç endeksi Şubat ayındaki %3,5’lik artışın akabinde Mart ayında %11 arttı. Besin endeksi %1 arttı, restoran besin endeksi Mart ayında %0,3 artarak son aylara nazaran daha küçük bir artış gösterdi. Barınma endeksi Mart ayında %0,5 arttı ve besin ve güç hariç tüm kalemlerdeki aylık artışın yaklaşık üçte ikisini oluşturdu. Havayolu fiyatları, mesken eşyaları ve operasyonları, tıbbi bakım ve motorlu taşıt sigortası da dahil olmak üzere geniş bir dizi öbür endeks de katkıda bulundu. Yeni araç endeksi, Mart ayında %0,2 arttı. Buna karşılık, kullanılmış otomobiller ve kamyonlar endeksi ay boyunca %3,8 düştü. Tıbbi bakım endeksi Mart ayında %0,5 arttı. Mart ayında kasko sigortası endeksi %0,7, giysi endeksi %0,6 arttı.
Volatil besin ve güç bileşenlerini hariç tutan çekirdek fiyatlar, hem öngörülenden daha az hem de 1969’dan bu yana kullanılmış araç fiyatlarındaki en büyük düşüş nedeniyle, bir evvelki aya nazaran %0,3 ve bir yıl öncesine nazaran %6,5 üzere daha sonlu bir oranda arttı. Yıllık bazda, besin, güç ve ikinci el araçlar hariç mal enflasyonu Mart ayında %8,1 artarak 1981’den bu yana en yüksek düzeye ulaştı. Hizmet maliyetleri bir yıl öncesine nazaran %5,1 artarak 1991’den bu yana en büyük ilerlemeyi kaydetti.
ABD manşet ve çekirdek enflasyon göstergeleri… Kaynak: Bloomberg
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra yükselen besin ve güç fiyatlarının tesiri ile bir arada enflasyon da uzun yılların doruğunu yenilemiş oldu. Güç ve akaryakıt bileşenlerinin, ve doğal olarak mal enflasyonunun ana çizgilerini oluşturan girdi fiyatları için petrol fiyatlarının durumunu izlemek gerekecektir. Güç ve besin hariç bileşenleri hariç tuttuğumuzda ise birtakım kalemlerdeki hafifleme daha olağan bir enflasyon patikasına işaret ediyor ki, dataların algılamasını yumuşatan öge çekirdek enflasyondaki daha düşük montalı hareketler olarak görünüyor. Şayet petrolde gerileme olursa manşet enflasyon üzerindeki baskı da hafifleyecektir, lakin bunun için öncelikle jeopolitik risklerin aşılması gerekiyor.
Fed’e ait süratli faiz artırımları beklentisi ise sürecektir. Mayıs ve Haziran aylarında, bilhassa de bunların birincisinde, 50 baz puanlık faiz artışı beklentisi kanıksanmış bir durumda. Fed daha şahin bir siyasete geçiş yaparken, bilhassa savaş, Çin’deki Covid-19 karantinaları ve seyahat üzere hizmetlere yönelik artan talep göz önüne alındığında, enflasyonun yakın vakitte %2 amacına gerilemesi pek muhtemel değil. Burada siyaset ilerlemesinde üzerinde durulacak öge, faiz artırımlarından çok bu sıkılaşmanın ekonomiyi resesyona sokup sokmayacağı. İktisadın resesyona girmemesi noktasında güvenilen öge şu: ABD iktisadı Rusya krizinin direkt tesirlerine maruz kalmıyor ve yeni göstergeler ekonomik toparlanma periyodundan gelen momentumu büyük ölçüde devam ettiriyor. Lakin riski artıran noktalar da şunlar: Fed şayet enflasyona yetişmek için faiz artırımlarını çok hızlandırırsa sert iniş riskini de artırabilir, lakin enflasyonun azalan gerçek gelir üzerinden tüketici davranışlarına harcama azaltma halinde yansıması da aktiviteyi daraltacaktır. Yani kaçınılmaz olan şu: Enflasyon düşmezse ABD iktisadı önemli biçimde yavaşlama eğilimine girecek.
Datalar, mevcut öykünün üzerine yeni bir olgu eklemiyor. Fed’in 4 Mayıs öncesinde bir orta aksiyon almasına da gerek olmayacaktır. Enflasyonda önemli yükseliş beklentisi, Mart ayı kırılması sonucunda realize olmuş durumda. FOMC tutanaklarında ortaya konan patikada ilerleme beklenecektir.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı